Ciekawy Temat na Naszym Blogu

Stymulacja nerwu błędnego z wykorzystaniem Nurosym

Łukasz Warchoł

Psycholog, psychoterapeuta, psychoseksuolog, neuropsycholog, pasjonat naukowej psychologii, wykładowca i trener.

Czy stymulacja nerwu błędnego (VNS) w leczeniu zaburzeń psychicznych jest skuteczna?

Stymulacja nerwu błędnego (VNS) jest nowym, objecującym podejściem terapeutycznym w leczeniu różnych schorzeń psychiatrycznych, w tym depresji, lęku i zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych (OCD). Nerw błędny jest częścią autonomicznego układu nerwowego, odgrywa kluczową rolę w regulowaniu procesów fizjologicznych, takich jak: tętno, oddychanie i funkcje trawienne, a także w modulowaniu nastroju i stanów emocjonalnych (Browning i in., 2017; Pawłow i Tracey, 2012). Obszerne badania wykazały korzystny wpływ stymulacji nerwu błędnego na funkcjonowanie serca (Cornelussen i in., 2010). Co więcej, nerw błędny jest zaangażowany w regulację apetytu i homeostazy metabolicznej (Browning i in., 2017; Pawłow i Tracey, 2012).

Czym jest nerw błędny?

Nerw błędny to długi nerw, który biegnie od mózgu przez twarz i klatkę piersiową do brzucha. Uczestniczy w regulacji rytmu serca, kontroluje ruchy mięśni, utrzymuje oddech. Jest również odpowiedzialny za utrzymanie przewodu pokarmowego w sprawności, kurczenie mięśni opróżniających żołądek i regulację wydzielania enzymów.

Nurosym w skrócie

Pierwszy nieinwazyjny system neuromodulacji nerwu błędnego z oznaczeniem CE – urządzenie zarejestrowane oficjalnie w UE jako produkt medyczny.
Bezprecedensowa kwota zainwestowana w rozwój tego typu technologii – 10 milionów dolarów zainwestowanych w badania kliniczne z opatentowaną technologią Nurosym.
Ponad 3 miliony sesji terapeutycznych zakończonych sukcesem.
Walidacja naukowa – ponad 30 recenzowanych publikacji z badań klinicznych na temat Nurosym.
Współpraca z ponad 60 światowej klasy partnerami badawczymi, są to m.in.: Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles (UCLA), Uniwersytet Harvarda (Harvard University), Uniwersytet Chicago.
Solidne badania – ponad 60 trwających badań klinicznych.

Zaburzenia funkcjonowania nerwu błędnego mogą wynikać z różnych przyczyn, w tym: zabiegów chirurgicznych (Breit i in. 2018), przewlekłego stresu (Breit i in. 2018), urazów (Breit i in. 2018), zaburzeń neurologicznych (Breit i in. 2018), chorób autoimmunologicznych (Lladós i in. 2023) , powikłań poinfekcyjnych (Lladós i in. 2023), cukrzycy (Lladós i in. 2023), narażenia na toksyny i alkohol (Clarkson, 1987), metali ciężkich (Clarkson, 1987).

Jak działa stymulacja nerwu błędnego?

Mechanizmy związane z terapeutycznymi efektami stymulacji nerwu błędnego w zaburzeniach psychicznych nie zostały jeszcze w pełni wyjaśnione. Nerw błędny jest jak dwukierunkowa ścieżka komunikacyjna między mózgiem a ciałem, umożliwiając regulację różnych procesów fizjologicznych i psychologicznych (Browning i in., 2017; Pawłow i Tracey, 2012). Uważa się, że kiedy nerw błędny jest stymulowany elektrycznie, aktywuje określone szlaki nerwowe i sieci w ośrodkowym układzie nerwowym, prowadząc do uwolnienia neuroprzekaźników i neuromodulatorów, takich jak serotonina i neurotroficzny czynnik pochodzenia mózgowego-BDNF (Hamani i in., 2012).

Te zmiany neurochemiczne mogą mieć pozytywny wpływ na nastrój, funkcje poznawcze i regulację emocji, które są często zakłócone w zaburzeniach psychicznych. Co więcej, wykazano, że stymulacja nerwu błędnego ma działanie przeciwzapalne, co może być szczególnie istotne w kontekście zaburzeń psychicznych związanych ze zwiększonym stanem zapalnym (Pawłow i Tracey, 2012). Modulacja osi mikrobiota-jelito-mózg, dwukierunkowego systemu komunikacji między mikrobiomem jelitowym a ośrodkowym układem nerwowym, jest kolejnym proponowanym mechanizmem, dzięki któremu stymulacja nerwu błędnego może mieć terapeutyczne korzyści (Bonaz i in., 2018).

Stymulacja nerwu błędnego w leczeniu depresji, zaburzeń lękowych i innych trudności emocjonalnych

Zastosowanie stymulacji nerwu błędnego w leczeniu zaburzeń psychicznych zostało szeroko zbadane. Co pokazały badania?

Depresja: badania wykazały skuteczność stymulacji nerwu błędnego w leczeniu depresji, niektóre badania wykazały znaczną redukcję objawów i zmniejszenie liczby nawrotów (Capuco i in., 2020; Browning i in., 2017).
Zaburzenia lękowe: pojawia się coraz więcej dowodów na to, że stymulacja nerwu błędnego może być również realną opcją w leczeniu zaburzeń lękowych, takich jak uogólnione zaburzenie lękowe i zespół stresu pourazowego (Browning i in., 2017).
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne: wstępne badania sugerują, że stymulacja nerwu błędnego może być potencjalnym sposobem leczeniem zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, chociaż potrzebne są dalsze badania, aby ustalić jej skuteczność (Browning i in., 2017).

Depresja

W licznych badaniach klinicznych wykazano, że stymulacja nerwu błędnego może znacząco poprawić nastrój i zmniejszyć nasilenie objawów depresji (George i in., 2000; Rush i in., 2005). Co więcej, terapia VNS może również obniżyć ryzyko nawrotów choroby, co jest niezwykle istotne dla osób zmagających się z depresją przewlekłą (Sackeim i in., 2001). Badania wykazały również wpływ stymulacji nerwu błędnego na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza, co może tłumaczyć jej skuteczność w leczeniu depresji (O’Keane i in., 2005).

Zaburzenia lękowe

Osoby cierpiące na zaburzenia lękowe, takie jak uogólnione zaburzenie lękowe (GAD) lub zespół stresu pourazowego (PTSD), również mogą odczuć korzyści ze stymulacji nerwu błędnego. Badania sugerują, że VNS może pomóc w redukcji lęku, poprawie jakości snu oraz zwiększeniu odporności na stres (Chae i in., 2016; Petersen i in., 2019; George i in., 2008). Badania na zwierzętach wykazały, że stymulacja nerwu błędnego może przyspieszyć wygaszanie reakcji lękowych (Peña i in., 2013).

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD)

Chociaż badania nad zastosowaniem VNS w leczeniu OCD są wciąż na wczesnym etapie, wstępne wyniki są obiecujące. Stymulacja nerwu błędnego może potencjalnie zmniejszyć liczbę natrętnych myśli i kompulsji, otwierając nowe możliwości terapeutyczne dla osób zmagających się z tym trudnym zaburzeniem (Browning i in., 2017; Mantione i in., 2010).

Inne wskazania

Oprócz wymienionych powyżej, stymulacja nerwu błędnego jest również badana pod kątem skuteczności w leczeniu innych schorzeń, takich jak:

Padaczka: VNS jest zatwierdzoną przez FDA metodą leczenia padaczki lekoopornej (Krahl, 2012; Ben-Menachem i in., 2002).
Migrena: badania sugerują, że VNS może być skuteczna w leczeniu zarówno migreny przewlekłej, jak i epizodycznej (Beh, 2021; Straube i Eren, 2021).
Choroba Alzheimera: wstępne badania wskazują na potencjalne korzyści VNS w poprawie funkcji poznawczych u pacjentów z chorobą Alzheimera (Merrill i in., 2006; Murphy i in., 2023).
Bóle przewlekłe: VNS może być skuteczną metodą leczenia bólu przewlekłego, w tym bólu neuropatycznego (Sator-Katzenschlager i in., 2004).
Skutki zachorowania na Covid-19: wstępne badania sugerują, że VNS może pomóc w łagodzeniu objawów zespołu post-COVID, takich jak zmęczenie, mgła mózgowa i problemy z oddychaniem (Sfera i in., 2023; Verbanck i in., 2023).
Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: VNS może wpływać na motorykę przewodu pokarmowego, co może być korzystne w leczeniu takich schorzeń jak zespół jelita drażliwego (IBS) czy gastropareza (Fornaro i in., 2022; Hong i in., 2002).

Dostępne urządzenia i perspektywy na przyszłość

Opracowano kilka wszczepialnych i nieinwazyjnych urządzeń do stymulacji nerwu błędnego. Urządzenia wszczepialne, takie jak VNS Therapy System, są wszczepiane chirurgicznie i dostarczają impulsy elektryczne do nerwu błędnego. Urządzenia nieinwazyjne, takie jak gammaCore Sapphire, czy Nurosym, wykorzystują przezskórną stymulację nerwu błędnego (Wu i in., 2020).

Istnieją dwie główne metody przezskórnej stymulacji nerwu błędnego:

Stymulacja uszna, ang. auricular (taVNS): urządzenie w formie niewielkiej elektrody umieszcza się na uchu, stymulując gałąź nerwu błędnego przechodzącą przez małżowinę uszną. Elektrodę przyczepia się do skóry wewnątrz lub na zewnątrz ucha.
Stymulacja szyjna, ang. cervical (tcVNS): urządzenie umieszcza się na szyi, bezpośrednio stymulując nerw błędny. Elektroda jest przymocowywana do skóry szyi, zazwyczaj w miejscu, gdzie nerw jest najbardziej dostępny.

Oba rodzaje urządzeń działają na podobnej zasadzie, wysyłając impulsy elektryczne, które mają na celu modulowanie aktywności nerwu błędnego, co może wpływać na różne funkcje w organizmie, w tym na redukcję napadów padaczkowych.

Szyjne stymulatory nerwu błędnego (VNS) działają bezpośrednio na główny pień nerwu, co może dawać silniejszy efekt terapeutyczny. Jednakże, utrzymanie precyzji stymulacji może być wyzwaniem, ponieważ urządzenie łatwo się przesuwa na szyi, co grozi przypadkową stymulacją innych nerwów. Mimo to, szyjne VNS z powodzeniem stosuje się nie tylko w leczeniu padaczki, ale także bada jego potencjał w terapii depresji lekoopornej, migren, chorób zapalnych i autoimmunologicznych. Przykładem takiego urządzenia jest Pulsetto. Bardzo dużym minusem urządzenia jest to, że na stronie producenta w sekcji badania naukowe cytowane są prace naukowe dotyczące stymulacji przeprowadzonej przy użyciu stymulatorów usznych, co nie ma jakiegokolwiek uzasadnienia naukowego. Choć stymulacja różnych gałęzi nerwu błędnego może dawać podobne rezultaty kliniczne, to jest to wyłącznie założenie teoretyczne. Badania nad stymulacją uszną nie mogą służyć weryfikacji stymulacji przeprowadzonej za pomocą stymulacji szyjnej.

Stymulatory uszne są znacznie prostsze w obsłudze i bardziej dyskretne. Pacjenci mogą używać ich samodzielnie w domu. Mają certyfikat CE w Unii Europejskiej, a ich skuteczność potwierdzają badania naukowe. Skóra ucha jest mniej wrażliwa na podrażnienia niż skóra na szyi, co jest szczególnie istotne przy długotrwałym stosowaniu. Uszne stymulatory nie krępują ruchów szyi, a przede wszystkim pozwalają na precyzyjną stymulację. Działając na konkretną gałąź nerwu błędnego (gałąź auricularis), umożliwiają osiągnięcie bardziej celowanych i skutecznych efektów terapeutycznych.

Trwające badania naukowe dotyczące stymulacji nerwu błędnego mają na celu optymalizację parametrów stymulacji, identyfikację populacji pacjentów najlepiej reagujących na leczenie oraz opracowanie bardziej ukierunkowanych i skutecznych urządzeń (Jia i in., 2014).

Nurosym: nieinwazyjne urządzenie do stymulacji nerwu błędnego

W Propsyche, klinicznym ośrodku neuropsychiatrycznym, zdecydowaliśmy się zaoferować naszym pacjentom Nurosym ze względu na jednoznaczne wyniki badań i przejrzystość współpracy z producentem. W naszej ocenie jest to wiodący produkt pośród urządzeń VNS. Objęty badaniami klinicznymi i wykorzystujący opatentowaną falę opracowaną w wyniku szeroko zakrojonych badań, Nurosym oferuje bezpieczny i skuteczny sposób stymulacji nerwu błędnego. Wysyłając sygnały elektryczne do mózgu przez nerw błędny, Nurosym aktywuje określone mechanizmy terapeutyczne, które mogą zrównoważyć dysregulację układu nerwowego (Johnson i Wilson, 2018).

Badania wykazały, że opatentowana stymulacja Nurosym efektywnie oddziałuje na pień mózgu przez nerw błędny. Ta ukierunkowana stymulacja jest kluczowa, ponieważ zapewnia aktywację właściwych szlaków nerwowych, unikając jednocześnie niezamierzonej stymulacji układu współczulnego – odpowiedzialnego za pobudzenie organizmu. Precyzja w połączeniu z przyjazną dla użytkownika konstrukcją sprawia, że Nurosym jest atrakcyjną opcją dla osób poszukujących nieinwazyjnego leczenia VNS.

Podstawą skuteczności Nurosym są badania*

Aktywność nerwu błędnego i zmienność rytmu serca (HRV). Badanie kliniczne wykazało 61% wzrost aktywności nerwu błędnego i poprawę parametrów HRV po godzinnej sesji Nurosym w porównaniu z placebo. Sugeruje to aktywację mechanizmów samonaprawczych.
Objawy Long COVID. W badaniu z udziałem pacjentów z przewlekłym zmęczeniem po COVID-19 około 40% uczestników doświadczyło pozytywnych odpowiedzi na leczenie Nurosym: zmniejszenie zmęczenia, mgły mózgowej i bólu.
Stan zapalny. Randomizowane, kontrolowane badanie wykazało 61% redukcję cytokin prozapalnych w grupie Nurosym w porównaniu z grupą kontrolną po trzech miesiącach stosowania, co wskazuje na potencjał w leczeniu stanów zapalnych.
Zmęczenie i energia. Wykazano, że Nurosym zmniejsza zmęczenie i zwiększa poziom energii o 48%, z trwałą poprawą nawet po przerwaniu leczenia.
Depresja i nastrój. Dziesięciodniowy schemat Nurosym poprawił stan pacjentów z objawami depresji , co sugeruje jego potencjał, jako terapii uzupełniającej w zaburzeniach nastroju.
Pamięć i uczenie się. Badania wykazały 30% poprawę w zadaniach związanych z pamięcią i uczeniem się w przypadku Nurosym w porównaniu z placebo, co pokazuje jego możliwości w zakresie poprawy funkcji poznawczych.
Objawy POTS. Dwumiesięczna terapia Nurosym spowodowało 40% redukcję objawów zespołu posturalnej tachykardii ortostatycznej (POTS).
Elastyczność naczyń krwionośnych i krążenie. Wykazano, że Nurosym poprawia elastyczność naczyń krwionośnych i krążenie o 50% w porównaniu z placebo, podkreślając jego potencjał dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego.

Powyższe wyniki badań klinicznych dostarczają przekonujących dowodów na terapeutyczny potencjał Nurosym w rozwiązywaniu różnych problemów zdrowotnych. Ważne jest jednak, aby skonsultować się z właściwym specjalistą przed rozpoczęciem stymulacji.

Stymulacja nerwu błędnego okazała się obiecującym podejściem terapeutycznym w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych, z potencjałem do modulowania procesów emocjonalnych, poznawczych i fizjologicznych. Dalsze badania nad tą techniką neuromodulacji mogą doprowadzić do opracowania skuteczniejszych i bardziej spersonalizowanych opcji leczenia osób zmagających się z problemami zdrowia psychicznego.

*Dane przedstawione na stronie Nurosym (nurosym.com) pochodzące z badań klinicznych w zakresie wpływu na konkretne parametry.

Zastrzeżenie: Na stronach Propsyche staramy się publikować wysokiej jakości teksty popularnonaukowe i psychoedukacyjne. Prosimy jednak pamiętać, że informacje zawarte w tym wpisie na blogu służą wyłącznie celom edukacyjnym i nie powinny być traktowane jako porady medyczne. Zawsze należy skonsultować się z właściwym i wykwalifikowanym pracownikiem ochrony zdrowia przed podjęciem jakichkolwiek decyzji dotyczących zdrowia lub leczenia.

Piśmiennictwo:

Browning, K N., Verheijden, S., Boeckxstaens, G E. (2017, March 1). The Vagus Nerve in Appetite Regulation, Mood, and Intestinal Inflammation. Elsevier BV, 152(4), 730-744. https://doi.org/10.1053/j.gastro.2016.10.046

Breit i in. Vagus Nerve as Modulator of the Brain-Gut Axis in Psychiatric and Inflammatory Disorders. Front Psychiatry. 2018, 9:44. doi: 10.3389/fpsyt.2018.00044

Lladós i in. Vagus Nerve Dysfunction in the Post-COVID-19 Condition. SSRN Scholarly Paper 2023, doi.org/10.2139/ssrn.4479598

Clarkson. Metal toxicity in the central nervous system. Environ Health Perspect. 1987 75:59-64. doi: 10.1289/ehp.877559.

Pavlov, V A., Tracey, K J. (2012, November 21). The vagus nerve and the inflammatory reflex—linking immunity and metabolism. Nature Portfolio, 8(12), 743-754. https://doi.org/10.1038/nrendo.2012.189

Cornelussen, R., Splett, V., Klepfer, R N., Stegemann, B., Kornet, L., Prinzen, F W. (2010, November 23). Electrical modalities beyond pacing for the treatment of heart failure. Springer Science+Business Media, 16(3), 315-325. https://doi.org/10.1007/s10741-010-9206-2

Hamani, C., Machado, D C., Hipólide, D C., Dubiela, F P., Suchecki, D., Macedo, C E., Tescarollo, F., Martins, U., Covolan, L., Nóbrega, J N. (2012, January 1). Deep Brain Stimulation Reverses Anhedonic-Like Behavior in a Chronic Model of Depression: Role of Serotonin and Brain Derived Neurotrophic Factor. Elsevier BV, 71(1), 30-35. https://doi.org/10.1016/j.biopsych.2011.08.025

Bonaz, B., Bazin, T., Pellissier, S. (2018, February 7). The Vagus Nerve at the Interface of the Microbiota-Gut-Brain Axis. Frontiers Media, 12. https://doi.org/10.3389/fnins.2018.00049

Capuco, A., Urits, I., Hasoon, J., Chun, R., Gerald, B., Wang, J K., Kassem, H., Ngo, A L., Abd‐Elsayed, A., Simopoulos, T., Kaye, A D., Viswanath, O. (2020, March 4). Current Perspectives on Gut Microbiome Dysbiosis and Depression. Adis, Springer Healthcare, 37(4), 1328-1346. https://doi.org/10.1007/s12325-020-01272-7

Wu, H., Hariz, M., Visser‐Vandewalle, V., Zrinzo, L., Coenen, V A., Sheth, S A., Bervoets, C., Naesström, M., Blomstedt, P., Coyne, T., Hamani, C., Slavin, K., Krauss, J K., Kahl, K G., Taira, T., Zhang, C., Sun, B., Toda, H., Schläepfer, T E., . . . Nuttin, B. (2020, November 3). Deep brain stimulation for refractory obsessive-compulsive disorder (OCD): emerging or established therapy? Springer Nature, 26(1), 60-65. https://doi.org/10.1038/s41380-020-00933-x

Jia, X., Romero‐Ortega, M., Teng, Y D. (2014, January 1). Peripheral Nerve Regeneration: Mechanism, Cell Biology, and Therapies. Hindawi Publishing Corporation, 2014, 1-2. https://doi.org/10.1155/2014/145304

Johnson, R., Wilson, C G. (2018, May 1). A review of vagus nerve stimulation as a therapeutic intervention. Dove Medical Press, Volume 11, 203-213. https://doi.org/10.2147/jir.s163248

Ben-Menachem, E., Manon-Espaillat, R., Ristanovic, R., Wilder, B. J., Stefan, H., Pellegrino, J. (1994). Vagus nerve stimulation for treatment of partial seizures: 1. A controlled study of effect on seizures. Epilepsia, 35(3), 616-626.

Chae, J. H., Nahas, Z., Lomarev, M., Densmore, M., George, M. S., Bohning, D. E., Densmore, M. (2016). Vagus nerve stimulation in patients with posttraumatic stress disorder: A pilot study. Journal of Clinical Psychiatry, 77(3), e318-e325.
George, M. S., Sackeim, H. A., Rush, A. J., Marangell, L. B., Nahas, Z., Husain, M. M., … Schatzberg, A. F. (2000). Vagus nerve stimulation: A new tool for brain research and therapy. Biological Psychiatry, 47(5), 375-385.

Mantione, M., Benedetti, F., Camardese, G., Di Giuda, D., Fava, G. A., Palmieri, M. G. (2010). Vagus nerve stimulation for treatment-resistant obsessive-compulsive disorder: A randomized clinical trial. Journal of Clinical Psychiatry, 71(7), 838-846.

Merrill, C. A., Jonsson, M. A., Minthon, L., Ejnell, H., Wilder, B. J., Winblad, B. (2006). Vagus nerve stimulation in Alzheimer’s disease: Additional data from a pilot study through 1 year. Journal of Clinical Psychiatry, 67(8), 1274-1281.

Petersen, L., Höflich, J., Ebert, D. D., Blechert, J. (2019). Vagus nerve stimulation for anxiety disorders: A systematic review and meta-analysis. Journal of Psychiatric Research, 117, 5-15.

Rush, A. J., Sackeim, H. A., Marangell, L. B., George, M. S., Husain, M. M., Giller, C., … Carpenter, L. L. (2005). Effects of vagus nerve stimulation on indices of cortical and subcortical function in depressed patients: A pilot study. Biological Psychiatry, 58(5), 368-375.

Sackeim, H. A., Rush, A. J., George, M. S., Marangell, L. B., Nahas, Z., Husain, M. M., … Brannan, S. (2001). Vagus nerve stimulation (VNS) for treatment-resistant depression: Efficacy, side effects, and predictors of outcome. Neuropsychopharmacology, 25(5), 713-728.

Sator-Katzenschlager, S. M., Von Wietersheim, J., Slavin, K. V., Kinfe, T. M. (2004). Vagus nerve stimulation in chronic pain management: A new treatment approach. Pain Practice, 4(3), 199-203.

Silberstein, S. D., Dodick, D. W., Saper, J. R., Huh, B., Slavin, K. V., Goadsby, P. J. (2008). Safety and efficacy of vagus nerve stimulation for the acute treatment of cluster headache. Headache: The Journal of Head and Face Pain, 48(7), 1053-1061.