Leqembi – nowy lek na Alzheimera?
25/09/2024
Obszar leczenia choroby Alzheimera przeszedł znaczącą zmianę dzięki niedawnej rejestracji lecanemabu przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA). Lecanemab,
Zaawansowana i oparta na solidnych badaniach naukowych, mikropolaryzacja mózgu (tDCS) reprezentuje przełom w terapiach neuromodulacyjnych. tDCS (ang. transcranial direct current stimulation) to niezwykle fascynujący krok w medycynie, który łączy prostotę z potężnymi możliwościami. To jak otwieranie nowego rozdziału w opowieści o naszym mózgu, gdzie mamy szansę na lepsze zrozumienie i leczenie. Przezczaszkowa stymulacja prądem stałym (tDCS) to nieinwazyjna metoda neuromodulacji, która polega na dostarczaniu niskiego natężenia prądu do mózgu poprzez elektrody umieszczone na skórze głowy. Jest to coraz częściej stosowana technika w leczeniu stanów psychiatrycznych, neurorehabilitacji i terapii zaburzeń poznawczych.
Jest to metoda zalecana przez wiodące instytucje medyczne i coraz częściej wykorzystywana ze względu na swoją nieinwazyjność i łatwość w aplikacji. tDCS działa poprzez modulację aktywności neuronalnej, co może prowadzić do zmian w neuroplastyczności. Zwiększenie neuroplastyczności może poprawić funkcjonowanie poznawcze, szczególnie w obszarach takich jak uwaga, pamięć i funkcje wykonawcze oraz poprawić nasze funkcjonowanie emocjonalne i społeczne.1
Na początku chciałbym poczynić kilka zastrzeżeń, ponieważ zbyt często można spotkać się z niewłaściwym i nieprofesjonalnym stosowaniem mikropolaryzacji przez osoby bez kierunkowego wykształcenie w obszarze neurorehabilitacji, bądź też reklamuje się mikropolaryzację jako złoty środek na wszystkie dolegliwości rozwojowe, psychiatryczne i neurologiczne. To prawda, że tDCS to obiecująca metoda terapeutyczna, która może być naprawdę pomocna w odpowiednich rękach.
tDCS nie jest zabawką. To zaawansowana metoda medyczna, która wymaga wiedzy i doświadczenia. Dlatego jej stosowanie powinno odbywać się pod okiem wykwalifikowanego specjalisty, takiego jak neuropsycholog czy lekarz. Oni najlepiej wiedzą, jak dostosować terapię do potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Ważne jest, aby nie traktować tDCS jako cudownego lekarstwa na wszelkie dolegliwości. To raczej narzędzie, które może skutecznie wspierać leczenie w wielu sytuacjach, szczególnie tych związanych z funkcjonowaniem mózgu. Każdy człowiek jest inny, a to oznacza, że tDCS może działać na każdego nieco inaczej.
Specjaliści są przeszkoleni, aby dostosować terapię do indywidualnych potrzeb pacjenta, biorąc pod uwagę jego unikalną anatomie i neurochemię mózgu. Pacjenci i ich opiekunowie powinni być świadomi możliwości i ograniczeń tDCS. Zrozumienie, co to za terapia, jak działa i jakie może przynieść korzyści, jest kluczowe dla jej skuteczności i bezpieczeństwa. Przed rozpoczęciem korzystania z mikropolaryzacji pacjenci i opiekunowie powinni otrzymać wyczerpującą edukacji na temat oczekiwanych efektów leczenia, a także na temat możliwych skutków niepożądanych, które choć najczęściej są niewielkie, mogą wystąpić.
tDCS działa poprzez aplikowanie słabego prądu na skórę głowy, co moduluje pobudliwość neuronalną poprzez stymulację kory mózgowej. Wyróżniamy dwa rodzaje stymulacji2:
Poprzez zmianę pobudliwości neuronów, tDCS może wpływać na różne funkcje poznawcze, emocjonalne i motoryczne, w zależności od obszaru mózgu poddanego stymulacji. Wybór rodzaju stymulacji i miejsca umieszczenia elektrod w tDCS zależy od celu terapii. Różne obszary mózgu są odpowiedzialne za różne funkcje. Miejsce umieszczenia elektrod zależy od tego, jaki obszar mózgu ma być stymulowany, w zależności od celu terapii, np. leczenia depresji, poprawy pamięci czy redukcji bólu. Anodalna stymulacja zwykle zwiększa aktywność neuronalną, podczas gdy katodalna może ją zmniejszać. Wybór zależy od tego, czy celem jest stymulacja czy inhibicja określonej funkcji mózgowej.
Decyzje o lokalizacji i typie stymulacji często opierają się na wynikach badań klinicznych i naukowych, które wskazują na najbardziej efektywne podejścia dla konkretnych stanów lub zaburzeń. Specjalista czerpie wiedzę o lokalizacji elektrod i ustawieniach prądu w tDCS z kilku źródeł:
Specjaliści, tacy jak neurolodzy lub neuropsycholodzy, zdobywają wiedzę poprzez formalne edukacje i specjalistyczne szkolenia, które obejmują neuroanatomię, neurofizjologię i techniki neuromodulacji.
Badania naukowe: Publikacje naukowe, badania kliniczne i przeglądy literatury dostarczają informacji o skutecznych protokołach tDCS, w tym o optymalnych miejscach umieszczania elektrod i ustawieniach prądu dla różnych zaburzeń. Możliwe jest zastosowanie indywidualnie dobranego umiejscowienia elektrod w oparciu o potrzeby konkretnego pacjenta i wiedzy na temat pracy mózgu, rodzaju uszkodzenia i potrzeb rehabilitacyjnych.
Wytyczne kliniczne: Zalecenia i wytyczne kliniczne od organizacji medycznych i naukowych, które podają najlepsze praktyki oparte na aktualnych dowodach naukowych. Obecnie tDCS posiada już zalecenia towarzystw naukowych w niektórych zastosowaniach. Jest to m.in. leczenie depresji.
Doświadczenie kliniczne: Praktyka kliniczna i doświadczenie w stosowaniu tDCS pozwalają specjalistom na dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb i reakcji pacjentów.
W jaki sposób tDCS wywołuje zmiany w naszym mózgu, które następnie mogą przełożyć się na poprawę naszego samopoczucia? Badania nad mechanizmami wpływu stymulacji prądem stałym o niewielkim natężeniu na mózg prowadzone są od wielu lat. Poniżej wymieniam kilka głównych mechanizmów wpływu stymulacji prądem na mózg.
Wpływ na neuroprzekaźniki: tDCS może wpływać na uwalnianie i wychwyt neuroprzekaźników, takich jak glutaminian i GABA. To ma istotne znaczenie dla regulacji plastyczności synaptycznej, która jest kluczowa dla procesów uczenia się i pamięci. Anodalna stymulacja często zwiększa uwalnianie glutaminianu, głównego pobudzającego neuroprzekaźnika w mózgu, podczas gdy katodalna stymulacja może wpływać na system GABAergic, który jest głównym systemem hamującym w mózgu. Długotrwałe wzmocnienie synaptyczne (LTP) i długotrwałe osłabienie synaptyczne (LTD) to procesy, w których doświadczenia prowadzą do trwałych zmian w siłach synaptycznych. tDCS, poprzez regulację glutaminianu i GABA, może przyczyniać się do indukcji LTP lub LTD, co ma długofalowe implikacje dla funkcjonowania neuronalnego.3
Modulacja aktywności neuronalnej: Stymulacja może wpływać na częstotliwość pobudzania się neuronów, co bezpośrednio wpływa na przetwarzanie informacji w mózgu. Oznacza to, że tDCS może regulować, jak często neurony są aktywowane. Badania wykazały, że tDCS ma wpływ na oscylacje neuronalne w mózgu, co jest ważne dla procesów poznawczych i behawioralnych. Oscylacje te odgrywają kluczową rolę w komunikacji między różnymi obszarami mózgu, a ich modulacja przez tDCS może prowadzić do zmian w funkcjonowaniu mózgu, w tym w procesach poznawczych i zachowaniu.3
Stymulacja produkcji czynników neurotroficznych: tDCS może stymulować produkcję czynników neurotroficznych, takich jak BDNF, które odgrywają kluczową rolę w przetrwaniu neuronów i promowaniu neuroplastyczności. Odpowiednio zastosowany, tDCS może zmniejszać wydzielanie się BDNF i w ten sposób prowadzić do zmniejszenia dolegliwości bólowych.4
Wpływ na ekspresję genów: tDCS może również wpływać na ekspresję genów związanych z plastycznością neuronalną i regeneracją komórkową, co może mieć długoterminowe skutki na funkcjonowanie mózgu. Zmiany w aktywności tych genów mogą prowadzić do zwiększenia lub zmniejszenia produkcji białek ważnych dla plastyczności neuronalnej.5
tDCS to zazwyczaj niewielkie urządzenie. Obecnie nowoczesne aparaty do stymulacji mieszczą się w dłoni, a elektrody wpinane są w wygodny czepek na głowę. W Propsyche wykorzystujemy sprzęt i oprogramowanie fińskiej firmy Sooma, która jako pierwsze uzyskała dla urządzenia tDCS europejski certyfikat dla urządzeń medycznych.
Indywidualne różnice w anatomii mózgu i neurochemii mogą wpływać na efekty tDCS. Obecnie trwają intensywne badania, aby jak najlepiej dostosować tDCS do indywidualnych potrzeb pacjentów i móc planować protokoły stymulacji, uwzględniając specyfikę dalej osoby. Mimo że mechanizmy tDCS są coraz lepiej rozumiane, wciąż istnieje potrzeba dalszych badań w celu pełniejszego zrozumienia i optymalizacji tej metody.
Gdy mówimy o „prądzie w mózgu”, może to brzmieć nieco przerażająco, ale rzetelnie stosowana stymulacja tDCS jest bezpieczna. Używa bardzo słabego prądu, który jest zazwyczaj dobrze tolerowany i nie powoduje nieprzyjemnych skutków. Naukowcy wciąż zgłębiają tajemnice tDCS, starając się coraz lepiej zrozumieć, jak dokładnie działa ta metoda, by stosowanie jej było coraz bardziej skuteczne. Podobnie miało to miejsce z lekami przeciwdepresyjnymi. Początkowo nie wiedzieliśmy dokładnie, jak działały, a teraz wiemy o nich o wiele więcej i możemy dostosowywać leczenie do indywidualnych potrzeb pacjenta w stopniu, w jakim nie było to kiedyś możliwe. Już teraz tDCS pomaga ludziom w różnych sytuacjach: od walki z depresją, przez łagodzenie chronicznego bólu, aż po wspomaganie powrotu do zdrowia po udarze mózgu. A to dopiero początek!
Obszar leczenia choroby Alzheimera przeszedł znaczącą zmianę dzięki niedawnej rejestracji lecanemabu przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA). Lecanemab,
Donanemab (nazwa handlowa Kisunla) jest innowacyjnym lekiem, który przynosi nadzieję pacjentom walczącym z chorobą Alzheimera. 2 lipca 2024 Amerykańska Agencja
Czy stymulacja nerwu błędnego (VNS) w leczeniu zaburzeń psychicznych jest skuteczna? Stymulacja nerwu błędnego (VNS) jest nowym, objecującym podejściem terapeutycznym
Istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że większość dorosłej populacji oraz niestety dzieci niezależnie od wieku spotkało się z rodzajem komunikacji, o
Ośrodek Zdrowia i Rozwoju Propsyche w Bydgoszczy oferuje nowoczesne i skuteczne leczenie dla dzieci, dorosłych oraz seniorów na każdym etapie życia.
Copyright 2024 © Propsyche & Studio A7