W kontekście psychoterapii największym zainteresowaniem cieszą się następujące substancje:
Substancje te wywołują szereg subiektywnych efektów, w tym zmienioną percepcję, zwiększoną świadomość emocjonalną, doświadczenia mistyczne i poczucie współzależności. Każda z tych substancji ma unikalne właściwości farmakologiczne i jest związana z określonymi efektami i zastosowaniami terapeutycznymi.
Mechanizm działania substancji psychodelicznych jest złożony i wciąż nie do końca poznany. Istnieje jednak ogólna zgoda naukowców co do tego, że podczas ich zażywania dochodzi do silnej aktywacji układu serotoninowego (Wallach i in., 2023). Aktywacja tych receptorów prowadzi do różnych efektów, w tym zmian w połączeniach neuronowych, zwiększonej neuroplastyczności oraz zmian w przetwarzaniu sensorycznym i poznawczym. Uważa się, że efekty te leżą u podstaw głębokich zmian w percepcji, emocjach i samoświadomości doświadczanych przez osoby pod wpływem psychodelików.
System serotoninowy nie jest jednak jedynym, na który wpływają psychodeliki. Substancje psychodeliczne oddziałują również z różnymi układami neuroprzekaźników w mózgu, zwłaszcza tymi, które obejmują serotoninę, dopaminę i glutaminian. Według niektórych badaczy potencjał terapeutyczny psychodelików może tkwić w ich zdolności do modulowania plastyczności neuronowej – zdolności mózgu do adaptacji i reorganizacji swoich połączeń (Ruban i Kołodziej, 2018). W ten sposób mogłyby one potencjalnie pomóc w tworzeniu nowych, zdrowszych ścieżek neuronowych i wydostaniu się z nieprzystosowawczych wzorców leżących u podstaw zaburzeń psychicznych (Vorobyeva i Kozlova, 2022).
Psychodeliki mają szerokie powinowactwo do różnych receptorów neuroprzekaźników, co prawdopodobnie przyczynia się do różnorodnego i wielopłaszczyznowego charakteru doświadczenia psychodelicznego (Carbonaro i Gatch, 2016; Gattuso i in., 2022). Co więcej, substancje psychodeliczne mogą zwiększać neurogenezę i gęstość synaptyczną, pomagając w tworzeniu nowych połączeń neuronowych i reorganizacji starych, co sugeruje, że mogą one wpływać na plastyczność mózgu na poziomie strukturalnym (Nichols, 2016).
Badania neuroobrazowe wykazały, że psychodeliki mogą modulować aktywność w obszarach mózgu związanych z siecią trybu domyślnego (ang. default mode network, DMN), siecią połączonych ze sobą obszarów mózgu, które są zazwyczaj aktywne, gdy umysł jest w spoczynku. Uważa się, że wpływają one na funkcjonowanie tak zwanej „sieci trybu domyślnego” (DMN), sieci neuronów odpowiedzialnej między innymi za poczucie tożsamości, introspekcję i myślenie o sobie (Gattuso i in., 2022). Osłabienie aktywności DMN pod wpływem substancji psychodelicznych może prowadzić do częściowego lub całkowitego, ale terapeutycznego rozpuszczenia ego, poczucia jedności z wszechświatem oraz głębokich zmian w postrzeganiu siebie i świata.
Należy jednak zauważyć, że badania pokazują, iż takie doświadczenie nie zawsze jest kluczem do poprawy funkcjonowania i nie ma związku między „głębokością” doświadczenia a skutecznością leczenia (Majić i in., 2015). Ważne jest również, aby pamiętać, że termin psychodeliki obejmuje substancje o bardzo zróżnicowanym działaniu i nie wszystkie z nich prowadzą do tak intensywnych doświadczeń. Na przykład MDA, choć uważana za psychodelik, często wywołuje bardziej stymulujące i entaktogenne efekty, niż głębokie rozpuszczenie ego związane z substancjami takimi jak LSD czy psylocybina.
Pojęcie psychoterapii psychodelicznej nie jest jeszcze ustalone i uregulowane zarówno w badaniach, jak i w praktyce. Termin ten może oznaczać krótkoterminowe relacje terapeutyczne, które ograniczają się do kilku spotkań przed przyjęciem substancji w celu przygotowania do jej przyjęcia oraz kilku po jej przyjęciu w celu integracji tych doświadczeń. Psychoterapia psychodeliczna może również odnosić się do de facto psychoterapii wspieranej psychodelikami w taki sposób, że substancja jest przyjmowana podczas długoterminowego, holistycznego procesu psychoterapeutycznego w celu ułatwienia pewnych procesów, takich jak zwiększenie dostępu do trudnych emocjonalnie doświadczeń.
W każdym przypadku jest to jednak forma terapii, w której substancje psychodeliczne są stosowane w kontrolowanych warunkach, pod nadzorem doświadczonych terapeutów, jako rodzaj katalizatora zmian psychologicznych. Nie chodzi tu o zwykłe „odurzenie się”, ale o wykorzystanie szczególnych właściwości tych substancji do ułatwienia introspekcji, przepracowania trudnych emocji i zmiany perspektywy na własne życie.
W ostatnich latach przeprowadzono wiele badań klinicznych, które wykazały skuteczność psychoterapii psychodelicznej w leczeniu depresji, lęku, zespołu stresu pourazowego (PTSD) i uzależnień. Wiele osób, które nie reagowały na tradycyjne metody leczenia, znalazło ulgę i nadzieję dzięki tej innowacyjnej terapii.
Należy jednak pamiętać, że psychoterapia psychodeliczna nie jest magicznym rozwiązaniem dla każdego. Jest to metoda, która wymaga odpowiedniego przygotowania, indywidualnego podejścia i przestrzegania zasad bezpieczeństwa. Pomimo obiecujących wyników badań, wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi, dotyczą one np. mechanizmów działania, długoterminowych skutków i optymalnego sposobu prowadzenia terapii.
W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej psychoterapii psychodelicznej, jej historii, mechanizmom działania, potencjalnym zastosowaniom oraz wyzwaniom, przed którymi stoi. Będziemy opierać się na najnowszych badaniach naukowych. W Centrum Promente (www.pro-mente.pl) trwają obecnie przygotowania do badań nad zastosowaniem psychodelików w leczeniu depresji lekoopornej.
Oprócz opisanego powyżej modelu istnieje wiele rodzajów terapii, w których stosuje się psylocybinę i inne psychodeliki. Niektóre z nich są badane, inne pozostają poza kontrolą naukową, ale czasami istnieją długie tradycje, które je wspierają. Obecnie toczy się debata na temat tego, jak powinny być stosowane psychodeliki. Czy powinny być one legalne powszechnie, czy też stosowane tylko w kontekście medycznym i na receptę.
Ogólnie rzecz biorąc, sposób, w jaki psychodeliki są stosowane w celach leczniczych, jest dwojaki. Istnieją modele psychodeliczne i psycholityczne (Passie i in., 2022). Najczęściej stosowany obecnie jest model psychodeliczny.
Wybór odpowiedniego modelu terapeutycznego zależy od indywidualnych potrzeb i celów pacjenta oraz doświadczenia terapeuty. Każdy pacjent jest inny, dlatego terapia psychodeliczna musi być dostosowana do jego indywidualnych potrzeb, celów i historii. Terapeuta powinien wziąć pod uwagę wszystkie aspekty życia pacjenta, takie jak jego stan zdrowia, historię zdrowia psychicznego, przekonania, wartości i oczekiwania wobec terapii. Tylko wtedy psychoterapia psychodeliczna może przynieść optymalne rezultaty i stać się prawdziwym narzędziem uzdrawiania i rozwoju osobistego (Cavarra i in., 2022).
Przed przystąpieniem do sesji psychodelicznej pacjent odbywa szereg spotkań przygotowawczych z terapeutą. Dokładnie rozważane jest, czy ten rodzaj terapii jest dla niego dobry i czy nie ma przeciwwskazań do jej zastosowania. Celem tych spotkań jest zbudowanie zaufania, omówienie oczekiwań i obaw pacjenta, ustalenie intencji terapeutycznej oraz przygotowanie psychiczne i emocjonalne do doświadczenia psychodelicznego. Terapeuta wyjaśnia również, czego pacjent może się spodziewać podczas sesji, jak radzić sobie z trudnymi emocjami i jak wykorzystać doświadczenie psychodeliczne do osiągnięcia celów terapeutycznych.
Sesja psychodeliczna odbywa się w specjalnie przygotowanym, bezpiecznym i komfortowym otoczeniu. Pacjent przyjmuje substancję psychodeliczną pod nadzorem terapeuty, który czuwa nad jego bezpieczeństwem i zapewnia wsparcie emocjonalne. Podczas sesji pacjent może doświadczyć różnych zmian w percepcji, myśleniu i emocjach. Terapeuta towarzyszy pacjentowi w tym procesie, pomagając mu zrozumieć i zintegrować doświadczenie.
Po sesji psychodelicznej pacjent spotyka się z terapeutą, aby dokładnie omówić swoje głębokie i często transformujące doświadczenia. Jest to kluczowy aspekt psychoterapii wspomaganej psychodelikami, ponieważ pełne korzyści terapeutyczne osiągane są, gdy dana osoba ma czas na refleksję, przetworzenie i zastosowanie lekcji wyniesionych z doświadczenia psychodelicznego (Greń i in., 2024). Terapeuta prowadzi pacjenta przez proces integracji tych potężnych spostrzeżeń i uświadomień w jego codziennym życiu. Celem integracji jest utrwalenie pozytywnych zmian, wspieranie trwałej transformacji oraz łagodzenie wszelkich potencjalnych trudności lub wyzwań, które mogą pojawić się po sesji psychodelicznej. Terapeuta pomaga pacjentowi rozpoznać znaczenie i wagę doświadczenia psychodelicznego, zapewniając wsparcie i strategie radzenia sobie z wszelkimi trudnymi emocjami, które mogą się pojawić. Terapeuta pomaga również pacjentowi w przełożeniu nowo odkrytych perspektyw i zrozumienia siebie na konkretne, pozytywne zmiany w jego myślach, zachowaniach i ogólnym samopoczuciu.
Więcej na temat integracji psychodelicznej można przeczytać tutaj.
Choć psychoterapia psychodeliczna wydaje się obiecująca, nie jest panaceum. Obecne badania koncentrują się na określonych grupach pacjentów, u których tradycyjne metody leczenia okazały się nieskuteczne lub niewystarczające. Psychoterapia psychodeliczna może być dla niektórych z tych osób dobrą opcją, ale nie dla wszystkich jest odpowiednia.
Depresja. Liczne badania wykazały obiecujący potencjał psychoterapii wspomaganej psylocybiną w leczeniu depresji, w tym przypadków depresji lekoopornej. Psylocybina, podawana w kontrolowanych warunkach klinicznych i w połączeniu ze wsparciem psychoterapeutycznym, znacząco łagodzi objawy depresyjne u pacjentów. To podejście może stanowić nowatorską drogę terapeutyczną dla osób zmagających się z wyniszczającymi, trudnymi do leczenia formami depresji, dając nową nadzieję i możliwości wyzdrowienia.
Lęk. Badania wskazują, że substancje psychodeliczne, takie jak LSD czy psylocybina, mogą pomóc pacjentom zmagającym się z różnymi rodzajami zaburzeń lękowych, w tym z uogólnionym zaburzeniem lękowym, fobią społeczną i lękiem związanym z obawą przed śmiercią lub umieraniem. Badania sugerują, że substancje te, stosowane w kontrolowanych warunkach terapeutycznych i w połączeniu ze wsparciem psychoterapeutycznym, mogą pomóc zmniejszyć objawy lękowe poprzez ułatwienie introspekcji, promowanie przetwarzania emocjonalnego i umożliwienie pacjentom konfrontacji z przyczynami tego lęku i pracą nad nimi. Unikalne efekty działania psychodelików, takie jak zwiększona samoświadomość i poczucie współzależności, mogą zapewnić pacjentom nowe perspektywy, które pomogą złagodzić ich lęk i przyczynić się do długotrwałej poprawy ich samopoczucia psychicznego.
Zespół stresu pourazowego (PTSD). MDMA, syntetyczny związek empatogenny, jest intensywnie badany jako potencjalny dodatek do terapii zespołu stresu pourazowego (PTSD). Wstępne wyniki badań klinicznych są obiecujące i sugerują, że psychoterapia wspomagana MDMA może ułatwić przetwarzanie i integrację traumatycznych wspomnień. Poprzez zwiększenie empatii emocjonalnej, zmniejszenie reakcji lękowych i promowanie introspekcji, MDMA wydaje się tworzyć okno terapeutyczne, w którym pacjenci mogą skonfrontować się ze swoją traumą i przepracować ją w bardziej adaptacyjny sposób. To podejście może oferować znaczące korzyści dla osób zmagających się z PTSD opornym na leczenie, potencjalnie prowadząc do długotrwałej redukcji objawów i poprawy ogólnego samopoczucia w połączeniu ze specjalistycznym wsparciem psychoterapeutycznym.
Uzależnienie. Psylocybina i LSD są intensywnie badane pod kątem leczenia uzależnień, takich jak uzależnienie od alkoholu czy nikotyny. Badania wskazują, że substancje te mogą mieć znaczący potencjał w pomaganiu osobom zmagającym się z uzależnieniem. Poprzez zmianę chemii mózgu i percepcji, związki psychodeliczne mogą ułatwić zmianę sposobu myślenia, pozwalając pacjentom uzyskać nowy wgląd w podstawowe przyczyny i wzorce ich uzależniających zachowań. Może to umożliwić im uwolnienie się od sztywnych wzorców myślenia i zachowania, zmianę szkodliwych nawyków i rozwinięcie bardziej adaptacyjnej relacji z substancjami. Unikalne psychoaktywne działanie psylocybiny i LSD, w połączeniu ze wsparciem terapeutycznym, może otworzyć nowe drogi leczenia uzależnień i powrotu do zdrowia, dając nadzieję tym, którzy nie odnieśli sukcesu w tradycyjnych podejściach terapeutycznych.
Substancje psychodeliczne wykazują obiecujący potencjał terapeutyczny w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych (Vargas i in., 2021). Mogą one pomóc pacjentom uzyskać nowe perspektywy, zwiększyć samoświadomość i ułatwić proces zmiany. Jednak stosowanie psychodelików wiąże się również z pewnym ryzykiem, takim jak wystąpienie nieprzyjemnych doświadczeń psychicznych, reakcji lękowych, psychozy u osób predysponowanych do takich stanów. Dlatego ważne jest, aby stosowanie tych substancji odbywało się pod ścisłym nadzorem medycznym i w kontrolowanych warunkach.
Gdyby substancje psychodeliczne były legalnie stosowane w warunkach medycznych, pacjenci i świadczeniodawcy musieliby prawdopodobnie przestrzegać ustalonych w badaniach klinicznych protokołów bezpieczeństwa. W takim kontekście konieczna jest dokładna ocena stanu zdrowia fizycznego i psychicznego danej osoby w celu zidentyfikowania i wykluczenia wszelkich możliwych przeciwwskazań lub czynników ryzyka. Ta kompleksowa ocena (jeśli terapia psychodeliczna stałaby się legalną procedurą medyczną) powinna obejmować przegląd historii medycznej pacjenta, aktualnych schorzeń oraz wszelkich istniejących wcześniej zaburzeń psychicznych. Bardzo ważne byłoby, upewnienie się, że pacjent nie cierpi na żadne aktywne zaburzenia psychotyczne, niestabilne choroby psychiczne lub problemy sercowo-naczyniowe, które mogłyby zostać zaostrzone przez użycie substancji psychodelicznych. Dopiero po tym dokładnym procesie badania przesiewowego terapeuta ustalałby, czy pacjent może bezpiecznie poddać się psychoterapii psychodelicznej. Ponadto należałoby ocenić intencję pacjenta do skorzystania z tego rodzaju leczenia i otwarcie omówić prawdopodobne ryzyko i korzyści, aby upewnić się, że dana osoba jest w pełni świadoma tego, na co się decyduje (Cavarra i in., 2022; Prueitt i Sloshower, 2022; Pilecki i in., 2021; MacCallum i in., 2022; Johnson i Griffiths, 2017).
Psychoterapia psychodeliczna nie jest zalecana dla osób z:
Ważne również, aby zaznaczyć, że chociaż współczesne badania kliniczne dostarczają obiecujących wyników w przypadku niektórych z najbardziej opornych na leczenie populacji pacjentów, pewna część pacjentów wydaje się nie odnosić korzyści z terapii wspomaganych psychodelikami lub doświadcza nawrotu choroby (Andersen i in., 2020; Nobile i in., 2020).
Psychoterapia psychodeliczna, ze względu na swój innowacyjny charakter i stosowanie substancji kontrolowanych, rodzi wiele pytań natury prawnej i etycznej. Kwestie te są niezwykle istotne, ponieważ dotyczą zarówno bezpieczeństwa pacjentów, jak i odpowiedzialności terapeutów, a także kształtowania społecznego postrzegania tej metody terapeutycznej.
W Polsce, podobnie jak w większości krajów na świecie, substancje psychodeliczne są klasyfikowane jako narkotyki, a ich posiadanie, produkcja i dystrybucja są nielegalne. Wyjątkiem są badania naukowe, które są ściśle regulowane i wymagają specjalnych pozwoleń. W praktyce oznacza to, że psychoterapia psychodeliczna nie jest dostępna w Polsce poza ramami badań klinicznych (Butlen-Ducuing i in., 2023; McGuire i in., 2023; Pilecki i in., 2021; Wykaz substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych, 2023).
Stosowanie substancji psychodelicznych w terapii rodzi również szereg dylematów etycznych. Należy przede wszystkim zadbać o bezpieczeństwo pacjentów, co wiąże się z dokładną kwalifikacją do terapii, monitorowaniem stanu pacjenta podczas sesji oraz zapewnieniem odpowiedniego wsparcia po sesji. Ponadto, istotne jest zachowanie poufności i szacunku dla autonomii pacjenta, a także unikanie wszelkich nadużyć związanych z wykorzystaniem substancji psychodelicznych (McGuire i in., 2023; Prueitt i Sloshower, 2022).
Pomimo wyzwań natury prawnej i etycznej, psychoterapia psychodeliczna ma potencjał, aby stać się cennym narzędziem w leczeniu różnorodnych zaburzeń psychicznych. Wraz z postępem badań naukowych i rosnącą świadomością społeczną na temat psychodelików, możliwe jest, że w przyszłości nastąpią zmiany w regulacjach prawnych, umożliwiające szerszy dostęp do tej formy terapii. Sytuacja prawna jest różna na całym świecie. Niektóre kraje, takie jak Kanada i Australia, zezwoliły na stosowanie MDMA i psylocybiny pod ściśle określonymi warunkami terapeutycznymi. W Stanach Zjednoczonych trwają prace nad legalizacją MDMA w leczeniu PTSD, a kilka miast zdekryminalizowało posiadanie psylocybiny.
*Uwaga! Niniejszy tekst nie ma na celu zachęcania do stosowania psychodelików ani do jakiejkolwiek nielegalnej działalności. Celem jest obiektywne przedstawienie aktualnego stanu badań nad psychoterapią psychodeliczną, jej potencjalnych zastosowań, a także rozważań prawnych i etycznych. Wszelkie decyzje dotyczące osobistego używania psychodelików powinny być podejmowane z najwyższą ostrożnością zgodnie z obowiązującym prawem.
Johnson, M W. (2018, July 4). Psychiatry might need some psychedelic therapy. Taylor & Francis, 30(4), 285-290. https://doi.org/10.1080/09540261.2018.1509544
Tupper, K W., Wood, E., Yensen, R., & Johnson, M W. (2015, September 8). Psychedelic medicine: a re-emerging therapeutic paradigm. Canadian Medical Association, 187(14), 1054-1059. https://doi.org/10.1503/cmaj.141124
Zafar, R., Siegel, M L., Harding, R., Barba, T., Agnorelli, C., Suseelan, S., Roseman, L., Wall, M B., Nutt, D., & Erritzøe, D. (2023, June 12). Psychedelic therapy in the treatment of addiction: the past, present and future. Frontiers Media, 14. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2023.1183740
Barber, G., & Aaronson, S T. (2022, September 21). The Emerging Field of Psychedelic Psychotherapy. Springer Science+Business Media, 24(10), 583-590. https://doi.org/10.1007/s11920-022-01363-y
Cavarra, M., Falzone, A., Ramaekers, J G., Kuypers, K P C., & Mento, C. (2022, June 10). Psychedelic-Assisted Psychotherapy—A Systematic Review of Associated Psychological Interventions. Frontiers Media, 13. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.887255
Carhart‐Harris, R L., Erritzøe, D., Williams, T H., Stone, J M., Reed, L., Colasanti, A., Tyacke, R J., Leech, R., Malizia, A L., Murphy, K., Hobden, P., Evans, J., Feilding, A., Wise, R G., & Nutt, D. (2012, January 23). Neural correlates of the psychedelic state as determined by fMRI studies with psilocybin. National Academy of Sciences, 109(6), 2138-2143. https://doi.org/10.1073/pnas.1119598109
Passie, T., Seifert, J., Schneider, U., & Emrich, H M. (2002, October 1). The pharmacology of psilocybin. Wiley-Blackwell, 7(4), 357-364. https://doi.org/10.1080/1355621021000005937
Fuentes, J J., Fonseca, F., Elices, M., & Farré, M. (2020, January 21). Therapeutic Use of LSD in Psychiatry: A Systematic Review of Randomized-Controlled Clinical Trials. Frontiers Media, 10. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2019.00943
Sessa, B., & Nutt, D. (2015, January 1). Making a medicine out of MDMA. , 206(1), 4-6. https://doi.org/10.1192/bjp.bp.114.152751
Barker, S A. (2018, August 6). N, N-Dimethyltryptamine (DMT), an Endogenous Hallucinogen: Past, Present, and Future Research to Determine Its Role and Function. Frontiers Media, 12. https://doi.org/10.3389/fnins.2018.00536
Wallach, J., Cao, A B., Calkins, M M., Heim, A J., Lanham, J K., Bonniwell, E M., Hennessey, J J., Bock, H A., Anderson, E., Sherwood, A M., Morris, H., Klein, R., Klein, A K., Cuccurazzu, B., Gamrat, J M., Fannana, T., Zauhar, R J., Halberstadt, A L., & McCorvy, J D. (2023, December 15). Identification of 5-HT2A receptor signaling pathways associated with psychedelic potential. Nature Portfolio, 14(1). https://doi.org/10.1038/s41467-023-44016-1
Ruban, A., & Kołodziej, A. (2018, January 1). Changes in default-mode network activity and functional connectivity as an indicator of psychedelic-assisted psychotherapy effectiveness. , 13(3), 91-97. https://doi.org/10.5114/nan.2018.81249
Vorobyeva, N S., & Kozlova, A A. (2022, June 28). Three Naturally-Occurring Psychedelics and Their Significance in the Treatment of Mental Health Disorders. Frontiers Media, 13. https://doi.org/10.3389/fphar.2022.927984
Carbonaro, T M., & Gatch, M B. (2016, September 1). Neuropharmacology of N,N-dimethyltryptamine. Elsevier BV, 126, 74-88. https://doi.org/10.1016/j.brainresbull.2016.04.016
Gattuso, J J., Perkins, D., Ruffell, S., Lawrence, A J., Hoyer, D., Jacobson, L., Timmermann, C., Castle, D., Rossell, S L., Downey, L A., Pagni, B A., Galvão‐Coelho, N L., Nutt, D., & Sarris, J. (2022, October 22). Default Mode Network Modulation by Psychedelics: A Systematic Review. University of Oxford, 26(3), 155-188. https://doi.org/10.1093/ijnp/pyac074
Nichols, D E. (2016, February 3). Psychedelics. American Society for Pharmacology and Experimental Therapeutics, 68(2), 264-355. https://doi.org/10.1124/pr.115.011478
Majić, T., Schmidt, T T., & Gallinat, J. (2015, February 9). Peak experiences and the afterglow phenomenon: When and how do therapeutic effects of hallucinogens depend on psychedelic experiences?. SAGE Publishing, 29(3), 241-253. https://doi.org/10.1177/0269881114568040
Thomas, K., Malcolm, B., & Lastra, D. (2017, May 8). Psilocybin-Assisted Therapy: A Review of a Novel Treatment for Psychiatric Disorders. Taylor & Francis, 49(5), 446-455. https://doi.org/10.1080/02791072.2017.1320734
Passie, T., Guss, J., & Krähenmann, R. (2022, December 2). Lower-dose psycholytic therapy – A neglected approach. Frontiers Media, 13. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.1020505
Passie, T., Guss, J., & Krähenmann, R. (2022, December 2). Lower-dose psycholytic therapy – A neglected approach. Frontiers Media, 13
Feduccia, A A., Agin-Liebes, G., Price, C W., Grinsell, N., Paradise, S., & Rabin, D M. (2023, July 1). The need for establishing best practices and gold standards in psychedelic medicine. Elsevier BV, 332, 47-54. https://doi.org/10.1016/j.jad.2023.03.083
Schenberg, E E. (2018, July 5). Psychedelic-Assisted Psychotherapy: A Paradigm Shift in Psychiatric Research and Development. Frontiers Media, 9. https://doi.org/10.3389/fphar.2018.00733
Goodwin, G M., Aaronson, S T., Alvarez, O., Arden, P C., Baker, A., Bennett, J., Bird, C., Blom, R E., Brennan, C., Brusch, D., Burke, L., Campbell-Coker, K., Carhart‐Harris, R L., Cattell, J., Daniel, A., DeBattista, C., Dunlop, B W., Eisen, K E., Feifel, D., . . . Malievskaia, E. (2022, November 3). Single-Dose Psilocybin for a Treatment-Resistant Episode of Major Depression. Massachusetts Medical Society, 387(18), 1637-1648. https://doi.org/10.1056/nejmoa2206443
Greń, J., Gorman, I., Ruban, A., Tylš, F., Bhatt, S., & Aixalà, M. (2024, April 1). Call for evidence-based psychedelic integration.. American Psychological Association, 32(2), 129-135. https://doi.org/10.1037/pha0000684
Vargas, M V., Meyer, R., Avanes, A A., Rus, M., & Olson, D E. (2021, October 4). Psychedelics and Other Psychoplastogens for Treating Mental Illness. Frontiers Media, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2021.727117
Prueitt, W L., & Sloshower, J. (2022, May 26). Psychedelic Medicine: Creating an Introductory Course for Mental Health Professionals and Trainees. Springer Science+Business Media, 47(1), 74-77. https://doi.org/10.1007/s40596-022-01662-9
Pilecki, B., Luoma, J B., Bathje, G J., Rhea, J T., & Narloch, V F. (2021, April 7). Ethical and legal issues in psychedelic harm reduction and integration therapy. BioMed Central, 18(1). https://doi.org/10.1186/s12954-021-00489-1
MacCallum, C A., Lo, L A., Pistawka, C A., & Deol, J K. (2022, December 1). Therapeutic use of psilocybin: Practical considerations for dosing and administration. Frontiers Media, 13. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.1040217
Johnson, M W., & Griffiths, R R. (2017, July 1). Potential Therapeutic Effects of Psilocybin. Springer Science+Business Media, 14(3), 734-740. https://doi.org/10.1007/s13311-017-0542-y
Garcia‐Romeu, A., Kersgaard, B., & Addy, P H. (2016, August 1). Clinical applications of hallucinogens: A review.. American Psychological Association, 24(4), 229-268. https://doi.org/10.1037/pha0000084
Andersen, K. A. A., Carhart-Harris, R., Nutt, D. J. i Erritzoe, D. (2020). Therapeutic effects of classic serotonergic psychedelics: A systematic review of modern-era clinical studies.
Nobile, B., Olié, E. i Courtet, P. (2020). Commentary: Psychedelic Psychiatry’s Brave New World.
McGuire, A. L., Lynch, H. F., Grossman, L. A. i Cohen, I. G. (2023). Pressing regulatory challenges for psychedelic medicine. American Association for the Advancement of Science, 380(6643), 347-350. https://doi.org/10.1126/science.adg1324
Butlen-Ducuing, F., McCulloch, D. E., Haberkamp, M., Mattila, T., Bałkowiec-Iskra, E., Aislaitner, G., … Thirstrup, S. (2023). The therapeutic potential of psychedelics: The European regulatory perspective. Elsevier BV, 401(10378), 714-716. https://doi.org/10.1016/s0140-6736(23)00264-7
Wykaz substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych. (2023, January 26). https://www.prawo.pl/akty/dz-u-2022-1665-t-j,18747849.html
Poniższy post jest kopią wpisu na Facebooku, który opublikowałem 14 lutego 2025. Na początku to, co miało być na końcu, wiadomość
Jak bacopa minneri działa na mózg? Zioła od wieków były wykorzystywane w medycynie, uważano, że mają właściwości lecznicze i profilaktyczne,
Obszar leczenia choroby Alzheimera przeszedł znaczącą zmianę dzięki niedawnej rejestracji lecanemabu przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA). Lecanemab,
Poniższy post jest kopią wpisu na Facebooku, który opublikowałem 14 lutego 2025. Na początku to, co miało być na końcu, wiadomość
Jak bacopa minneri działa na mózg? Zioła od wieków były wykorzystywane w medycynie, uważano, że mają właściwości lecznicze i profilaktyczne,
Ośrodek Zdrowia i Rozwoju Propsyche w Bydgoszczy oferuje nowoczesne i skuteczne leczenie dla dzieci, dorosłych oraz seniorów na każdym etapie życia.
Ośrodek Zdrowia i Rozwoju Propsyche w Bydgoszczy oferuje nowoczesne i skuteczne leczenie dla dzieci, dorosłych oraz seniorów na każdym etapie życia.
Copyright 2025 © Propsyche & Studio A7
